Over verkrachting wordt nog te vaak onzorgvuldig gesproken. Slachtoffers krijgen te maken met beschuldigingen, terwijl de daders niet altijd worden gecriminaliseerd. Waarom is dat zo?
In haar boek Waar we over praten als we over verkrachting praten haalt Sohaila Abdulali aan dat “over verkrachting vaak zo onberedeneerd of zelfs regelrecht bizar gepraat wordt. Verkrachting is het enige delict waarbij men reageert door het slachtoffer te willen opsluiten. Het is het enige delict dat zo erg is dat het slachtoffer onherstelbaar beschadigd lijkt te zijn, maar ook weer niet zo erg dat de daders net als andere criminelen gestraft moeten worden.” Het blijkt iets te zijn waar de focus systematisch op de slachtoffers komt te liggen, in plaats van op de daders.
Ongewild seks of gewoon verkrachting?
Dat er regelrecht bizar over gepraat wordt illustreerde de media deze week maar al te duidelijk wanneer ze rapporteerden over het ‘spiken’ in de uitgangsbuurt te Kortrijk. Wat is daar aan de hand? Mannen verkrachten daar vrouwen door het zonder hun medeweten toedienen van Ketamine.
Dat is echter niet wat er volgens de media aan de hand is. We kregen via de VRT te lezen dat vrouwen dan ‘seks hebben gehad’ of ‘ongewild seks hadden’ in plaats van te spreken over verkrachting (na meldingen hebben ze dit aangepast). Bij de podcast van De Standaard, vanuit de vraag ‘Wat er aan te doen?’ lezen we dat het gaat over ‘ongewild innemen’, terwijl het eigenlijk gaat over het ‘zonder medeweten toedienen’.
Daarbij hoort dan natuurlijk ook het advies ‘goed voor elkaar te zorgen en alert te zijn als je uitgaat’. Dat laatste creëert dan ook de boodschap: als je door toedoen van een man iets akeligs overkomt, dan is het je eigen schuld. Je hebt het tenslotte ‘ingenomen’ en je zorgde niet goed voor elkaar. Nog eentje uit De Standaard: dat Ketamine ‘recreatief kan misbruikt worden’. Recreatief?
Er werd gemaild naar redacties en zaken werden aangepast, maar toch blijkt er, vaak een weigering te zijn titels of inhoud (volledig) aan te passen om over een correcte berichtgeving te kunnen spreken.
Ook de politie weigert erover te spreken
Nu, het is niet alleen de media. Op de facebookpagina van de politiezone VLAS lezen we dat spiken ‘het slachtoffer gewilliger maakt voor seksueel contact of voor beroving’. Het is schrijnend dat de politiezone die het onderzoek moet voeren niet eens over verkrachting spreekt. Hoe vertrouwen te hebben in de politie als vrouwen in hun redenering dus al gewillig waren en het middel enkel dient om ze dan dat ‘extra duwtje’ te geven.
In hun redenering gaat het over ‘seksueel contact’ en dus niet over verkrachting. Vreemd dat ze het wel over ‘beroving’ kunnen hebben en dan niet minimaliseren naar ‘het afgeven van persoonlijke bezittingen’. Duidelijk valt het ene makkelijker te benoemen als een crimineel feit dan het andere.
Nochtans geeft het nieuw seksueel strafrecht duidelijk aan dat er geen sprake is van toestemming wanneer de seksuele handeling is gepleegd door gebruik te maken van de kwetsbare toestand van het slachtoffer ten gevolge van onder meer angst, invloed van alcohol, verdovende middelen, psychotrope stoffen of enige andere substantie met een soortgelijke uitwerking, een ziekte of een handicapsituatie, waardoor de vrije wil is aangetast.’ In al deze gevallen te Kortrijk gaat het dus over verkrachting.
Media en politie: neem jullie maatschappelijke verantwoordelijkheid
Media en politie hebben de belangrijke plicht om hier correct over te rapporteren. Ze moeten bewust omgaan met de manier waarop ze dergelijke zaken formuleren en wat ze daarmee impliceren. Dat heeft maatschappelijke implicaties over hoe we met z’n allen over verkrachting praten, of niet.
De enige die een verkrachting kan voorkomen is de verkrachter. Het is daarom belangrijk het verkrachting te noemen, zodat verkrachters verantwoordelijk kunnen worden gehouden en verkrachters inzien dat er van seks werkelijk geen sprake is, omdat ze verkrachten.
Dit artikel is geschreven door Fauve Peirelinck, inhoudelijk medewerkster bij Furia vzw en actief bij Collecti.e.f 8 Maars Gent en Dries Dulsster, klinisch psycholoog, psychotherapeut en onderwijsbegeleider aan de UGent. Het werd gepubliceerd op 28/11/2024 in Dewereldmorgen.
