Dit opiniestuk verscheen op 04/09/2021 in De Morgen. Het is een reactie op het opiniestuk van Valerie Van Peel (N-VA) vanuit Furia samen met Meron Knikman, Vrouwenraad; Valérie Deridder en Sarah De Coster, Femma Wereldvrouwen; Bieke Purnelle en Ciska Hoet, RoSa vzw en ella vzw.
Beste mevrouw Van Peel,
Toen we lazen dat ‘met het feminisme iets raars aan de hand is’ volgens u, moesten we even slikken. Want net zoals Chimamanda Ngozi Adichie zijn wij ervan overtuigd dat een feminist een persoon is die gelooft in de sociale, politieke en economische gelijkheid van de geslachten. Daar is feminisme vandaag nog steeds mee bezig: met het streven naar de sociale, politieke en economische gelijkheid van mannen, vrouwen en iedereen die zich niet in die hokjes thuis voelt. Wat is daar precies raar aan?
Dat het feminisme vandaag voorbijgestreefd is, horen we wel vaker. Ten eerste miskent u totaal wat er aan feministische strijd is voorafgegaan zodat u nu kan stemmen, werken in het parlement, en een eigen bankrekening kan hebben. Maar vooral: het feminisme vandaag is nog stééds broodnodig. We hoeven niet zo ver te kijken als Afghanistan, Polen of Hongarije om voorbeelden te geven van hoe vrouwenrechten meer en meer onder druk komen te staan en zelfs worden teruggeschroefd. Ook in België zijn we er nog niet. Gelijk loon voor gelijk werk is nog steeds niet de norm. Vrouwen worden nog steeds geacht alle onzichtbare en onbetaalde arbeid voor hun rekening te nemen. Dat een groot deel van de onbetaalde zorgeconomie door vrouwen wordt uitgevoerd, is niet noodzakelijk iets waar vrouwen zelf voor kiezen, maar wordt ingegeven door tal van hardnekkige stereotypen.
Om deze te doorbreken, is talent alleen vaak niet genoeg. Meritocratie is een mythe. Kent u het Filharmonisch orkest van New York? Tot de jaren 70 was er in het Orkest amper een vrouw te bespeuren. Plots kwam daar verandering in. Aan het begin van de jaren 80 was 50 procent van de nieuw aangeworven leden van het Orkest een vrouw. Vandaag is zelfs 45 procent van alle muzikanten in het orkest een vrouw. Hoe dat kwam? Niet vanzelf. Men schakelde over op blinde audities. Pas dan maakten vrouwen een kans. Discriminatie is geen complot, maar een blinde vlek.
U lijkt ook problemen te hebben met een mars, enkel en alleen voor vrouwen, tegen de sociale gevolgen van corona. U vindt dat raar, omdat het veelal mannen zijn die aan het virus bezwijken. De gevolgen van corona zijn nochtans ruimer dan besmettings- en overlijdenscijfers. Stereotiepe rollenpatronen werden tijdens de opeenvolgende lockdowns bevestigd en versterkt en het aantal klachten over huiselijk geweld nam ernstig toe. Vraagt u zich werkelijk af waarom vrouwen een safe space willen om hierover te praten? We geven bij vakbondsoverleggen toch ook de ruimte om samen te komen zonder de werkgevers opdat de werknemers vrijuit kunnen spreken? Er is een groot verschil tussen segregatie en doelgroepwerking. Als vrouwen niet worden uitgenodigd om mee aan tafel te zitten, dan kan je hen moeilijk verwijten dat ze hun eigen tafel dekken.
Volgens het WEF vertraagt de pandemie overigens het bereiken van absolute gendergelijkheid. In totaal hebben we nog 135,6 jaar nodig vooraleer de genderkloof gedicht is, als die niet vertraagd wordt door de anti-genderbeweging die steeds groter en machtiger wordt.
Volgens die beweging is het feminisme een bedreiging voor de christelijke tradities, het ‘normale’ gezin en bij uitbreiding de staat. Ultraconservatief en extreemrechts vinden elkaar om seksuele en reproductieve rechten te ondermijnen: abortus moet worden verboden, het huwelijk kan alleen plaatsvinden tussen een man en een vrouw, en trans personen hebben geen bestaansrecht.
Wij zijn het met u eens dat er bruggen moeten worden gebouwd als we voor iedereen gelijke kansen willen creëren. Witte cishetero mannen zijn niét de bron van alle kwaad, maar het systeem dat hen als de norm beschouwt en daarbij andere groepen minoriseert, is dat wel. In de eerste plaats moeten we luisteren naar de specifieke noden en ervaringen van groepen die tot nu toe vaak ondervertegenwoordigd zijn.
Wij kunnen alleen maar concluderen dat u niet goed op de hoogte bent van de feministische beweging vandaag, die inclusief en divers is. Feminisme werkt ook actief aan het doorbreken van stereotypen die mannen parten spelen; zoals wanneer mannen graag zorgende taken op zich willen nemen, of wanneer de verwachtingen over hun ‘ambities’ dicteren dat ze hun kinderen amper kunnen zien opgroeien. We kunnen het niet genoeg benadrukken: gendergelijkheid komt iedereen ten goede. Feminisme is geen aanklacht tegen mannen. Het is een aanklacht tegen de sociale en de maatschappelijke structuren die vrouwen en minderheden steevast benadelen. En ja, ook vrouwen houden die structuren in stand.
Vrouwenraad, ella vzw, RoSa vzw, Femma Wereldvrouwen en Furia vzw.
