De ‘supernota’ van Bart De Wever leestals een handleiding voor loonsvermindering en werkdrukverhoging. Naast deaanval op de pensioenen ligt ook de afschaffing van beschermingsmaatregelenvoor de arbeidsduur op tafel. Dit betekent dat werkweken in plaats van korter(waar de feministische beweging al decennia voor ijvert), juist langer kunnenworden. Dat maakt het alleen nog maar moeilijker om werk met onbetaaldezorgarbeid te combineren, zeker nu: midden in een kinderopvangcrisis en metellenlange wachtlijsten in de hulpverlening. De combinatie werk-huishoudenwordt zo stilaan onmogelijk.
Bart De Wever beweert dat de voorgestelde maatregelen “iedereen” zullen treffen. Toch richt hij zich vooral op loon- en weddetrekkenden, werklozen, uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden. Cijfers en analyses tonen aan dat deze maatregelen vooral vrouwen raken, en in het bijzonder vrouwen in kwetsbare situaties.
Waarom vrouwen extra getroffen worden
Ongelijkheden tussen vrouwen en mannen, en tussen personen met en zonder migratieachtergrond, zitten diep verankerd in onze samenleving en in ons arbeidsmarktbeleid. Die ongelijkheden spelen niet alleen vandaag een rol, maar hebben een levenslange impact via uitkeringen en pensioenen.
Vrouwen werken veel vaker deeltijds dan mannen, niet omdat ze dat per se willen, maar omdat zij nog steeds het grootste deel van de zorgtaken opnemen, zoals de zorg voor kinderen en familieleden. Bovendien zijn voltijdse banen in typische vrouwelijke sectoren, zoals zorg en retail, vaak fysiek niet haalbaar of worden ze simpelweg niet aangeboden. Werkgevers verkiezen deeltijdse contracten om hun planningen flexibeler te maken.
Vrouwen zijn daarnaast ook oververtegenwoordigd in laagbetaalde banen met precaire contracten, zoals tijdelijke arbeidsovereenkomsten, en werken vaak onder slechte arbeidsomstandigheden. Deze omstandigheden kunnen leiden tot verhoogde fysieke belasting, stress en uiteindelijk vroegtijdige uitval. Liefst 70% van de langdurig zieken is vrouw. Wat betreft arbeidsongeschiktheid, valt vooral opdat het aandeel groot is onder hoofden van éénoudergezinnen (80% moeders). Dit zijn vaak personen die moeilijk toegang hebben tot betaald werk en bovendien als enige voor het gezinsinkomen moeten instaan, wat hun situatie extra kwetsbaar maakt.
De prijs van De Wevers plannen
De gevolgen van de bestaande ongelijkhedenwegen nu al zwaar en zullen aanzienlijk verergeren door de voorgestelde hervormingen. Ze zullen extra voelbaar zijn via de optrekking van de voorwaarden voor het minimumpensioen van 30 naar 35 jaar (7 op de 10 mensen die dit recht verliezen, zijn vrouwen), het uitdoven van landingsbanen (-466.57euro netto per maand) en de afschaffing van de huwelijkscoëfficiënt (-5.680euro per jaar).
Ook het voorstel om voortaan enkel nog ‘effectief gewerkte jaren’ te tellen voor de pensioenopbouw is nefast voorvrouwen. Het Federaal Planbureau berekende dat zonder regelingen zoals gelijkgestelde periodes - voor bvb het zorgverlof - en minimumgaranties, de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen verder zou oplopen van 30% naar bijna50%. Het armoederisico, dat voor vrouwen nu al dubbel zo hoog is als voormannen (28% tegenover 13%), zal hierdoor alleen maar toenemen.
Politieke keuzes, geen noodzaak
De ‘supernota’ presenteert budgettaire besparingen als onvermijdelijke hervormingen en dat klopt niet. Het zijn bewuste politieke keuzes, gemaakt in volle wetenschap van hun impact. Nochtans verplicht de wet een toetsing van maatregelen op hun impact op vrouwen en mannen, inclusief de correctie van onevenredige effecten op basis van geslacht. Toch zien we niets van zulke correcties. Sterker nog, de voorgestelde maatregelen zullen gender en andere ongelijkheden vergroten en raken vrouwen disproportioneel hard.
Als feministische beweging hebben we decennialang gevochten om (gelijke) rechten te verwerven en te behouden. Daarom weten we maar al te goed wat er op het spel staat. Deze aanval op rechten waarvoor generaties hebben gestreden vindt hier en nu plaats, zichtbaar voor ons allemaal. Ze is een directe bedreiging voor de fundamenten van onze democratie zoals gelijkwaardigheid, solidariteit en sociaal overleg. Furia sluit zich dan ook aan bij elk verzet tegen de voorgestelde maatregelen en roept op om geen maatregelen goed te keuren die deze principes ondermijnen.
Dit stuk werd gepubliceerd op 17 januari 2025 in Knack online.
